Dinamik karaciğer bt çekimi nasıl yapılır?

Dinamik karaciğer BT (bilgisayarlı tomografi), karaciğer ve çevresindeki dokuların ayrıntılı görüntülerini elde etmek için kontrast madde kullanılarak gerçekleştirilen bir görüntüleme yöntemidir. "Dinamik" terimi, kontrast maddenin enjeksiyonundan sonra farklı zamanlarda (arteriyel, portal venöz ve gecikmiş fazlar) çoklu taramalar yapılmasını ifade eder. Bu, karaciğerdeki lezyonların (örneğin tümörler, kistler veya diğer anormallikler) karakterizasyonuna yardımcı olur.

Dinamik Karaciğer BT Çekiminin Aşamaları

Dinamik karaciğer BT çekimi genellikle aşağıdaki adımları içerir:

• Hazırlık: Hasta, çekim öncesi 4-6 saat aç kalmalıdır. Kontrast madde alerjisi veya böbrek fonksiyon bozukluğu gibi risk faktörleri değerlendirilir. Hastaya rahat kıyafetler giymesi ve metal nesneleri çıkarması söylenir.
• Pozisyon ve İşaretleme: Hasta, BT masasına sırtüstü yatırılır ve karaciğer bölgesi tarayıcının girişine hizalanır. Doğru konum için işaretler kullanılabilir.
• Kontrast Madde Uygulaması: Damar yolu (genellikle kol damarı) açılır ve otomatik enjektör ile iyotlu kontrast madde enjekte edilir. Enjeksiyon hızı ve doz, hastanın durumuna göre ayarlanır.
• Tarama Fazları: BT cihazı, kontrast maddenin dağılımını izlemek için birden fazla tarama yapar
• Bazal Faz: Kontrast öncesi çekilen görüntüler.
• Arteriyel Faz: Kontrast enjeksiyonundan 20-30 saniye sonra, karaciğer arterlerinin görüntülendiği faz.
• Portal Venöz Faz: 60-70 saniye sonra, portal ven ve karaciğer parankiminin en iyi görüntülendiği faz.
• Gecikmiş Faz: 3-5 dakika sonra, bazı lezyonların (örneğin hemanjiom veya kist) değerlendirildiği faz.
• Görüntü İşleme ve Analiz: Elde edilen veriler bilgisayarda işlenerek kesitsel görüntüler oluşturulur. Radyolog, bu görüntüleri yorumlar ve rapor hazırlar.

Kullanılan Ekipman ve Teknolojiler

Dinamik karaciğer BT için çok kesitli BT cihazları (örneğin, 64 veya daha fazla dedektörlü sistemler) kullanılır. Otomatik kontrast enjektörü, doz optimizasyon yazılımları ve 3D rekonstrüksiyon araçları süreci destekler. Görüntü kalitesini artırmak için düşük doz protokolleri uygulanabilir.

Endikasyonlar ve Klinik Kullanım

Dinamik karaciğer BT, aşağıdaki durumlarda yaygın olarak kullanılır:

• Karaciğer tümörlerinin (hepatosellüler karsinom, metastazlar) tanı ve evrelemesi.
• Kistik lezyonların (basit kistler, hidatik kist) değerlendirilmesi.
• Karaciğer yağlanması, siroz veya enfeksiyonların incelenmesi.
• Travma veya kanama şüphesi durumlarında.
• Cerrahi veya ablasyon tedavisi öncesi planlama.

Riskler ve Kontrendikasyonlar

Dinamik karaciğer BT genellikle güvenlidir, ancak bazı riskler içerir:

• Kontrast madde alerjisi: Hafif kaşıntıdan anafilaksiye kadar değişebilir.
• Böbrek toksisitesi: Özellikle böbrek yetmezliği olan hastalarda kontrast kaynaklı nefropati riski.
• Radyasyon maruziyeti: Hamilelerde ve çocuklarda dikkatli kullanılmalıdır.

Kontrendikasyonlar arasında ciddi böbrek disfonksiyonu, kontrolsüz hipertiroidi ve bilinen kontrast alerjisi bulunur.

Sonuç

Dinamik karaciğer BT, karaciğer patolojilerinin tanısında etkili bir yöntemdir. Multifaz çekimler sayesinde lezyonların vasküler özellikleri değerlendirilerek doğru teşhis konulabilir. İşlem, deneyimli radyolog ve teknisyenler tarafından gerçekleştirilmeli ve hasta güvenliği için hazırlık aşamalarına dikkat edilmelidir.