Karaciğerde solid lezyon nedir ve nasıl teşhis edilir?

Karaciğerde solid lezyon, karaciğer dokusu içinde normal dokudan farklı yoğunlukta ve yapıda olan, katı kitle veya yumru şeklindeki oluşumlara verilen genel addır. Bu lezyonlar iyi huylu (benign) veya kötü huylu (malign) olabilir. Solid lezyonlar, sıvı içerikli kistlerin aksine dokusal bir yapıya sahiptir ve çeşitli nedenlerle ortaya çıkabilir. Yaygın örnekleri şunlardır:

• Hemanjiom: En sık görülen iyi huylu karaciğer tümörüdür, damar yumağı şeklindedir.
• Fokal Nodüler Hiperplazi (FNH): Karaciğer hücrelerinin iyi huylu bir şekilde büyümesidir.
• Hepatosellüler Karsinom (HCC): En yaygın primer karaciğer kanseri türüdür.
• Metastazlar: Başka organlardaki kanserlerin karaciğere yayılması sonucu oluşur (örneğin, kolon, meme veya akciğer kanseri metastazları).
• Hepatik Adenom: Daha az yaygın olan iyi huylu bir tümördür, genellikle genç kadınlarda ve doğum kontrol hapı kullanımıyla ilişkilidir.

Solid lezyonların teşhisi, lezyonun niteliğini (iyi huylu veya kötü huylu), boyutunu, yerini ve yayılımını belirlemek için çok yönlü bir yaklaşım gerektirir. Teşhis süreci genellikle şu adımları içerir:

• Klinik Değerlendirme ve Öykü: Hastanın şikayetleri (karın ağrısı, kilo kaybı, sarılık gibi), tıbbi geçmişi, alkol kullanımı, hepatit enfeksiyonu öyküsü veya kanser öyküsü değerlendirilir.
• Fizik Muayene: Karaciğerin büyüklüğü veya hassasiyeti kontrol edilir.
• Laboratuvar Testleri: Karaciğer fonksiyon testleri (ALT, AST, ALP), tümör belirteçleri (örneğin, AFP - Alfa-fetoprotein hepatosellüler karsinom şüphesinde) ve viral hepatit taramaları yapılır.
• Görüntüleme Yöntemleri: Lezyonun varlığını, boyutunu ve özelliklerini değerlendirmek için kullanılır. Yaygın yöntemler şunlardır
• Ultrason (USG): Genellikle ilk basamak görüntüleme yöntemidir, lezyonun varlığını ve temel özelliklerini gösterir.
• Bilgisayarlı Tomografi (BT): Lezyonun detaylı yapısı, kanlanması ve çevre dokularla ilişkisi incelenir. Kontrastlı BT, lezyonun davranışını değerlendirmede önemlidir.
• Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRI): Karaciğer lezyonlarını ayırt etmede oldukça hassastır, özellikle hemanjiom, FNH ve HCC ayrımında kullanılır. MR kolanjiyopankreatografi (MRCP) safra yollarını değerlendirebilir.
• Biyopsi: Görüntüleme ve laboratuvar testleri tanıda yetersiz kaldığında veya malignite şüphesi yüksek olduğunda, lezyondan doku örneği alınarak patolojik inceleme yapılır. Bu, kesin tanı koydurucu yöntemdir.
• Ek Testler: PET-CT gibi ileri görüntüleme, özellikle metastaz şüphesinde veya kanserin yaygınlığını değerlendirmede kullanılabilir.

Teşhis süreci, lezyonun tipine göre değişiklik gösterebilir ve genellikle bir radyolog, gastroenterolog, hepatolog veya onkolog gibi uzmanların işbirliği ile yürütülür. Erken ve doğru teşhis, tedavi planlaması ve prognoz açısından hayati öneme sahiptir.