Karaciğer ve dalak büyümesi neden olur ve belirtileri nelerdir?

Karaciğer ve dalak büyümesi, tıpta "hepatosplenomegali" olarak adlandırılan, bu iki organın normal boyutlarını aşması durumudur. Karaciğer ve dalak, vücudun metabolik, bağışıklık ve kan temizleme işlevlerinde önemli rol oynar. Büyüme genellikle altta yatan bir hastalığın belirtisidir ve detaylı inceleme gerektirir.

Karaciğer ve Dalak Büyümesinin Nedenleri

Bu durum çeşitli hastalıklardan kaynaklanabilir. Nedenler şu şekilde gruplandırılabilir:

• Enfeksiyonlar: Viral hepatit (A, B, C), mononükleoz, tüberküloz, sıtma gibi enfeksiyonlar organ büyümesine yol açabilir.
• Metabolik Hastalıklar: Wilson hastalığı, hemokromatoz, glikojen depo hastalıkları gibi metabolik bozukluklar karaciğer ve dalak büyümesine neden olabilir.
• Kan Hastalıkları: Lösemi, lenfoma, orak hücre anemisi gibi kan hücrelerini etkileyen hastalıklar bu organların büyümesine sebep olur.
• Karaciğer Hastalıkları: Siroz, karaciğer yağlanması, alkole bağlı karaciğer hastalıkları ve otoimmün hepatit gibi durumlar karaciğer büyümesi yapabilir.
• Kalp ve Damar Hastalıkları: Kalp yetmezliği, karaciğerde kan göllenmesine neden olarak büyümeye yol açabilir.
• Otoimmün Hastalıklar: Lupus, sarkoidoz gibi bağışıklık sistemi hastalıkları hepatosplenomegaliye neden olabilir.
• Depo Hastalıkları: Gaucher hastalığı, Niemann-Pick hastalığı gibi lizozomal depo hastalıkları organ büyümesine yol açabilir.
• Diğer Nedenler: Bazı ilaçların yan etkileri, toksin maruziyeti veya nadir genetik sendromlar da neden olabilir.

Karaciğer ve Dalak Büyümesinin Belirtileri

Belirtiler, altta yatan nedene ve büyümenin şiddetine bağlı olarak değişir. Yaygın belirtiler şunlardır:

• Karın ağrısı veya rahatsızlık hissi, özellikle karnın sağ üst (karaciğer) veya sol üst (dalak) bölgesinde
• Karında şişkinlik veya dolgunluk hissi
• Erken doyma hissi (dalak büyümesi mideye baskı yapabilir)
• Halsizlik ve yorgunluk
• İştah kaybı ve kilo kaybı
• Bulantı veya kusma
• Sarılık (cilt ve gözlerde sararma)
• Koyu renkli idrar ve açık renkli dışkı
• Kaşıntı
• Vücutta kolay morarma veya kanama eğilimi
• Solgunluk ve nefes darlığı (anemi belirtileri)
• Ateş veya gece terlemeleri

Tanı ve Tedavi

Tanı için fizik muayene, kan testleri, ultrason, BT veya MR gibi görüntüleme yöntemleri ve gerekirse biyopsi kullanılır. Tedavi altta yatan nedene yöneliktir ve kişiye özel planlanır. Erken teşhis ve uygun tedavi komplikasyonları önlemede kritik öneme sahiptir. Bu belirtileri fark ederseniz, mutlaka bir sağlık kuruluşuna başvurun.