Karaciğer sirozu nedir, karaciğer sirozu karaciğerin yaşamı tehdit eder derecedeki geri dönüşümü olmayacak şekilde skarlaşmasıdır. İleri aşamasında karaciğerde %80-90 seviyede hasar oluşabilir, dokuların yerine skar yani ölü doku yerleşir. Siroza neden olabilecek etkenler alkol, Hepatit B, C gibi viral enfeksiyonlar, ilaçlardan, kimyasallardan geçen toksik maddeler ya da bilier sistemdeki blokajla uzun süreli karaciğer hasarı yer alır Karaciğerdeki normal hücrelerin yerini uzun zamanda progresif skarlaşma alır.
Bu tür etkenler başlangıç aşamasında tespit edilirse, genellikle tedavisi olan hepatitle sonuçlanır. Ancak tedavi edilmediklerinde, karaciğer sirozu meydana gelir ve artık tedavi için geç kalınır.
Karaciğer sirozu belirtileri nelerdir?
Hastalarda ilk aşamada uyuklama, yorgunluk, idrarda ve gözlerdeki sarılık, ayaklarda şişme, kaşıntı, kansızlık gibi genel belirtiler ortaya çıkar. İleri aşamada kan kusma, batında bulunan su yüzünden ciddi enfeksiyon, midede şişkinlik, koma, mental bozulma, böbrek bozukluğu, yoğun sarılık gibi ciddi komplikasyonlar meydana gelir. Hastada karaciğer proteini olan protronbin seviyeleri düşük olduğundan, düşük trombosit sayımı yüzünden kanama meyil görülebilir. Bunlar kanın pıhtılaşması açısından oldukça önemlidir.
Karaciğer sirozuyla yaşam nasıl olmalı?
Bu rahatsızlık karaciğerdeki geri dönüşümsüz hasarı işaret etse de erken evresinde bulunan hastaların uygun bir tedaviyle yıllarca aktif bir yaşam sürmesi sağlanabilir.
İlerlemiş evredeki hastalar içinde karaciğer nakli gündeme gelebilir.
Hastaların yapması gerekenler
Öncelikle sirozun derecelendirilmesi ve buna uygun tedavinin belirlenmesi amacıyla hastanın karaciğer uzmanı tarafından değerlendirilmesi gerekir. Erken aşamadaki karaciğer sirozunda 1-3 ayda bir, ilerleyen sirozda 1-4 haftada bir hastaya karaciğer fonksiyon testleri yapılmalı ve hastalar gözlemlenmelidir. Kontroller sırasında izlenen semptomlar, hastalığın şiddeti doktor tarafından belirlenmelidir. Kronik karaciğer hastalığında, hastaların sağlıklı beslenmesi sağlanmalıdır. Şiddetli sarılığın dışında, sindirim ileri evrelere kadar önemlidir. Yani hastaların proteinlerden, yağlı gıdalardan kaçınmasına gerek yoktur. Hastaların iyi beslenmesi gerekir. Bu nedenle halk arasındaki inanca göre değil, doktorun tavsiyelerine göre beslenme düzeni sağlanmalıdır. Hepatit B nedeniyle oluşan sirozda, Lamivudin tedavisi, hepatit C kaynaklı sirozda ise interferon alfa ve ribavirin tedavisi doktor gözetiminde uygulanmalıdır.
Hastaların yapmaması gerekenler
Hastalarda alkole bağlı siroz geliştiyse, mutlaka alkolden kaçınılmalıdır. Buna hepatit C kaynaklı sirozda dahildir. Alkol karaciğer sirozunda mutlaka kısıtlanmalıdır. Virüslere bağlı sirozda hastanın aşırı fiziksel aktiviteden kaçınması gerekir. Yatak istirahati yerine, makul düzeyde aktiviteye önem verilmelidir. İleri evre sirozda yetersiz pıhtılaşma, kanama eğilimi nedeniyle hastaların temas gerektiren sporlardan kaçınması gerekir. Karaciğer yetersiz fonksiyona sahip olduğundan, gereksiz ilaç kullanımından kaçınılmalıdır.
