Karaciğer damar tıkanıklığı, tıpta portal ven trombozu olarak adlandırılmıştır. Karaciğere bağırsaktan gelen damara portal, ven toplardamar ve tromboz pıhtılaşma demektir. Bu hastalıkta ince bağırsaktaki besinlerin karaciğere taşınmasını sağlayan büyük toplardamarda pıhtılaşma oluşur. Bu pıhtılaşma da damarın tıkanmasına neden olmaktadır. Hastalık seyrek görülürken uzun dönemde portal hipertansiyon ve damarlarda hasara sebebiyet vermektedir. Bu rahatsızlık tek başına ya da karaciğer hastalıkları olan siroz ya da kanserlerle birlikte oluşabilmektedir. En önde gelen oluşma edeni ise kandaki pıhtılaşmaya neden olan maddelerin çoğalmasıdır. Portal damar sistemini ince ve kalın bağırsaktan ayrıca dalaktan gelen kanı taşıyan toplardamardan oluşmaktadır. Bu sebeple bu sistemdeki tıkanıklık dalak ve bağırsağı da etkiler. Tıkanıklık oluştuğunda bağırsak ve dalaktan gelen kan karaciğere yeteri kadar geçemez. Bu da bağırsak duvarında kanın birikmesine, ödeme ve dalak ile karında sıvı birikmesine yol açmaktadır.
Karaciğer Damar Tıkanıklığı Belirtileri Nelerdir?
Hastaların çoğunda herhangi bir belirti göstermez. Bazı hastalarda aniden ya da yavaş gelişen şikâyetler oluşmaktadır.
Erken dönemdeki en önemli belirtisi karın ağrısıdır,
Mide bulantısı ve kusma görülebilir,
Karın içindeki kan dolaşımının bozulması karın içinde sıvı birikmesine neden olduğundan karında şişlik oluşur,
Damar tıkanıklığı damar içi basıncı artırdığından portal damarda hipertansiyona neden olur.
Portal damar yüksek tansiyonu dalağın büyümesine neden olur,
Damardaki tıkanıklık kanın kalbe dönmesini engellediğinden varislere ve mide kanamasına neden olabilir.
Oluşan pıhtıların giderilmesi ve yeni oluşumları engellemek için kan sulandırıcı ilaçların kullanılması önerilebilir,
Karaciğer Damar Tıkanıklığı Tanısı Nasıl Konur?
Karaciğer damar tıkanıklığı şüphesi taşıyan hastaların gastroenteroloji ya da dahiliye uzmanları tarafından değerlendirilmesi gerekir,
Genelde karın ağrısı, kusma ve mide bulantısı ön bulgulardır,
Geç dönem şikâyetleri ise dalak büyümesi ve mide kanamasıdır,
İlk muayene sonrası renkli Doppler ultrasonografi genelde tanı için yeterli bir işlemdir. Bazen bilgisayarlı tomografi veya manyetik rezonans gerekebilir,
Karaciğer Damar Tıkanıklığı Kimlerde Sıkça Görülür?
Genelde hastaların üçte birinde herhangi bir neden görülmemektedir. Fakat farklı yaş grupları ve nedenlere bağlı olarak;
Siroz hastalarının önemli bir kısmında karaciğer damar tıkanıklığı görülür.
Karaciğer Damar Tıkanıklığı Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Hastalığa neden olan diğer tetikleyici hastalıkların tedavisi,
Pıhtının çözülmesi ve engellenmesi için kan sulandırma, ağrı için gerekli ilaçların kullanılması,
Tıkanıklık ve pıhtının tedavisi yani damarların açılması zor bir tedavidir. Anjiyografi yapılarak karaciğerde bulunan damar içine girilir ve damar damar açılır. Bu işlem diğer anjiyolardan biraz daha farklıdır.
Akut Karaciğer Damar Tıkanıklığı Evresi (Pıhtının Taze Olduğu Dönem)
Bu dönemde kan sulandırıcı ilaçlar hastalara verilir. İlaçlar sayesinde yeni oluşan pıhtılar temizlenemez fakat yeniden gelişmesi engellenir. Fakat bu ilaçların kullanımına da Uzman hastada varis ya da kanama riski oluşturan rahatsızlıklara karşı duyarlı olmalıdır. Bununla birlikte pıhtıyı açmak için endovenöz tedavi uygulanır. Bu tedavi de damar içindeki pıhtı eritilir. Bu yöntem sayesinde pıhtının tamamına yakını temizlenir. Bu yönteme ciddi tıkanıklıklarda başvurulmaktadır.
Kronik Evre Karaciğer Damar Tıkanıklığı
Bu evrede pıhtılar duvara yapışarak tıkanıklık oluşturur. Bu evrede de tedavi iğne ile portal vene girilerek yapılmaktadır. Stent ve balon kullanılarak yapılan bu tedavi her hasta uygun olmamakla birlikte dalak büyümesi, mide kanaması ve karın içi sıvı birikmesi durumlarında uygulanmaktadır.